Het Beloningssysteem
Als je nieuw gedrag wilt aanleren of vervelend gedrag wilt afleren bij kinderen kan het goed helpen om tijdelijk te werken met een beloningssysteem. Je zet dit dan in als hulpmiddel om het leerproces een extra stimulans te geven. Voor een kind is het werken voor stickers en een beloning (materieel of immaterieel) vaak een stuk aantrekkelijker dan een blije reactie van een ouder. Na een tijdje, als het gedrag vanzelfsprekender wordt voor het kind, kan de beloning afgebouwd worden en is de positieve reactie van de ouder vrijwel altijd voldoende. Bovendien gaat het spannende van het systeem er na een tijdje ook wel weer af. Een krachtig tijdelijk middel dus!
Hoe gebruik je zo’n systeem?
- Bepaal welk gedrag je graag wilt zien. Je kunt een bepaald thema nemen en hier verschillende gedragingen onder aanbrengen of een aantal concrete dingen door de dag heen. (zie voorbeelden)
- Maak zelf een schema of print een van de beloningskaarten op deze site. (het is handig om er plakplastic over te plakken zodat je niet elke week een nieuwe hoeft te knutselen)
- Koop samen met je kind leuke kleine stickertjes. Voor elk gedrag dat goed gegaan is mag je kind een stickertje plakken (of een smiley tekenen). Op een aantal schema’s is het mogelijk om aan het eind van de dag een grote sticker te plakken als het beoogde aantal goede gedragingen is gehaald (bv. 4 van de 5, hangt af van je kind en de moeilijkheidsgraad).
- Na een aantal (grote) stickers volgt een beloning. Wat je hierbij aanhoudt hangt af van de leeftijd en van het aan te leren gedrag. Maak het niet te zwaar maar ook niet te snel belonen. Wanneer het goed gaat kun je dit aanpassen en bv. meer dagen laten behalen maar dan ook de beloning wat vergroten.
- Hang het schema op een prominente plaats op in huis
- Laat je kind zelf plakken of kruisjes zetten
- Bespreek voor je begint goed met je kind door wat hij moet doen voor een sticker en wat de regels zijn. Uiteraard op het niveau van je kind!
Er kunnen oneindig veel gedragingen gekozen worden, zolang ze maar concreet zijn en helder geformuleerd. Zorg dat het er niet te veel zijn en dat er ook haalbare tussen zitten. Dit stimuleert je kind. Voorbeelden zijn:
- Avondeten opeten
- Aan tafel blijven zitten
- Met je vork eten
- Vragen of je van tafel mag
- Klusje voor papa of mama doen
- Aan tafel blijven zitten bij het eten
- 1/2 uur zelf spelen
- Niet meer uit bed komen
Ideeën voor beloningen:
- Langer opblijven
- Iets leuks doen met papa of mama
- Met z’n allen een uitstapje
- Een ijsje of lekker toetje
- Kiezen wat te eten
- Klein cadeautje
- De beloningsarmband
- Mama ruimt je kamer op
- Een film kijken
- Een feestmaal
Een paar dingen om te onthouden:
- Zorg voor duidelijke, goed te scoren gewenst gedrag. Zo levert het geen discussie op!
- Wees consequent en direct in het belonen. Laat zo snel mogelijk na het gewenste gedrag een sticker plakken of kruis zetten. Sjoemel niet en ga niet in onderhandeling
- Doe een beloningssysteem nooit té lang. Het verliest dan zijn kracht. Wel kun je na een tijdje opnieuw met een systeem beginnen voor ander gedrag als deze methode aanslaat bij je kind
- Zorg voor goede afwisseling in materiele en immateriële beloningen.
- Je kunt ook een beloningssysteem maken voor bv twee kinderen die veel ruzie maken. Afgesproken periodes geen ruzie maar leuk samen of alleen spelen zorgt voor een sticker, en samen kan dan een beloning verdiend worden.
- Je kunt voor kleine kinderen simpele versies maken, bv met alleen goed gaan slapen of eten. Het plakken van een sticker en na een paar keer een klein cadeautje is voor de kleintjes vaak al heel spannend.
Deze informatie komt van Tischa Neve, één van de psychologen uit het programma Schatjes.
via Werken met een beloningssysteem.
